Dat bleek dinsdagmiddag bij een overleg in de Tweede Kamer over de Europese plannen voor de opslag van allerhande informatie over het bel- en internetgedrag van alle burgers. De Europese Justitie-ministers werken aan een voorstel om internet- en telecomaanbieders te dwingen om dergelijke verkeersgegevens één tot drie jaar op te slaan.

Verkeersgegevens zijn bijvoorbeeld de telefoonnummers die iemand belt, de plaatsgegevens van de eigenaar van een mobiele telefoon, de adressen waarnaar iemand mailt of de url’s van de webpagina’s die iemand bezoekt.

Tot nu toe was het de bedoeling dat de Europese ministers van Justitie nog in de eerste helft van dit jaar een besluit zouden nemen over de bewaarplicht. Volgens Donner zal dat niet gebeuren. “Dit onderwerp is nog niet rijp voor besluitvorming.”

Nut en noodzaak

Alle fracties uitten tijdens het debat forse kritiek op de plannen om verkeersgegevens op te slaan. PvdA, GroenLinks, SP, D66 en LPF gingen daarin het verst. Zij vinden dat Donner de nut en noodzaak van de bewaarplicht nog onvoldoende heeft aangetoond. Het CDA en de VVD waren relatief mild in hun kritiek op de plannen.

LPF-kamerlid Joost Eerdmans sprak de vrees uit dat criminelen en terroristen zich straks aan de bewaarplicht zullen weten te onttrekken. “Het nut van de bewaarplicht is nog niet bewezen. We moeten oppassen dat we straks geen gegevens gaan bijhouden waar we verdraaid weinig aan hebben.”

Marijke Vos (GroenLinks) wees op de bezwaren van juristen, internet- en telecomaanbieders, consumentenorganisaties, de Europese Commissie en het Europees Parlement. “Alle seinen staan op rood”, concludeerde Vos.

De linkse oppositie en D66 maken zich zorgen over de gevolgen van de bewaarplicht voor de privacy. Bovendien vrezen zij dat telecom- en internetaanbieders hoge kosten moeten maken om aan de bewaarplicht te voldoen. Daar staat tegenover dat het nog onduidelijk is of de bewaarplicht wel tot extra resultaten zal leiden.

Donner wees erop dat de Erasmus Universiteit op dit moment onderzoek doet naar de bewaarplicht. De resultaten hiervan zullen voor de zomer worden bekendgemaakt, zo beloofde de bewindsman.

Achterkamertjes

De linkse partijen hebben de indruk dat Donner probeert de plannen er in achterkamertjes ‘doorheen te rammen’. De onderhandelingen over de voorstellen vinden plaats in ambtelijke werkgroepen van de Europese Raad van Ministers.

De linkse oppositie en D66 willen dat de Europese Justitie-ministers hun plannen intrekken zodat de Europese Commissie met een eigen voorstel kan komen. Bij een voorstel van de Commissie is er betere democratische controle mogelijk, betoogden de Kamerleden. “Bij een voorstel van de Raad moeten we als Tweede Kamer straks slikken of stikken”, aldus Nebahat Albayrak (PvdA).

Volgens Donner zal het allemaal weinig uitmaken als het voorstel van de Europese Commissie komt in plaats van de Raad. “De inhoud van de regeling zal niet wezenlijk veranderen.”

Maurice Wessling van de digitale-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom twijfelt aan de uitleg van Donner. “Het voorstel van de Commissie zal naar verwachting veel meer rekening houden met de kosten voor providers. Als vervolgens ook het Europees Parlement nog naar de voorstellen kijkt, zal de uitkomst waarschijnlijk een stuk gunstiger zijn.”