“De brief van de internetaanbieders kan geen reden zijn om de Europese besluitvorming lam te leggen”, verklaarde Piet Hein Donner woensdagochtend tijdens een debat in de Tweede Kamer ter voorbereiding op de Europese raad van de ministers van Justitie later deze week.

Dat een deel van de Tweede Kamer de zorgen van de providers deelt, kon de bewindsman niet vermurwen. “Ik ga niet de Europese besluitvorming blokkeren, omdat de Kamer nog een discussie wil voeren.”

Omdat Nederland op dit moment voorzitter is van de Europese Unie, kan Donner niet dwars gaan liggen bij de gesprekken met de andere Europese ministers van Justitie, zo hield de minister de kamerleden voor.

Open brief

Ruim honderd Nederlandse internetaanbieders hebben eerder deze week een open brief ondertekend waarin ze protesteren tegen Europese plannen om telecom- en internetaanbieders te verplichten om zogeheten verkeersgegevens op te slaan.

Verkeersgegevens zijn bijvoorbeeld de telefoonnummers die iemand belt, de plaatsgegevens van de eigenaar van een mobiele telefoon, de adressen waarnaar iemand mailt of de url’s van de webpagina’s die iemand bezoekt.

Volgens de providers kleven er grote bezwaren aan het Europese voorstel om dergelijke informatie van alle klanten lange tijd op te slaan. “Het plan belemmert innovatie, schendt de privacy en brengt hoge kosten met zich mee”, schrijven de internetaanbieders.

Vergaarplicht

Donner kon de providers woensdagochtend slechts op één punt geruststellen: deze week zullen de Europese ministers nog geen definitief besluit nemen over de bewaarplicht. “Besluitvorming is nog niet aan de orde.”

Voor de rest was de boodschap van de bewindsman aanmerkelijk minder plezierig voor de internetaanbieders. Volgens Donner neigt een meerderheid van de Europese lidstaten naar een verplichting voor providers om meer gegevens van hun klanten (zoals bezochte webpagina’s) op te slaan dan ze nu al voor hun bedrijfsvoering bijhouden.

Deze zogeheten ‘vergaarplicht’ betekent dat providers meer kosten zullen moeten maken. In hun brief spreken de internetaanbieders over een bedrag van ‘naar verwachting vele miljoenen euro’s’.

“Het ziet er slecht uit”, meent Maurice Wessling van de privacyorganisatie Bits of Freedom. “Een vergaarplicht kan vergaande gevolgen hebben voor de internetaanbieders. Als je bijvoorbeeld de url’s van bezochte pagina’s wilt opslaan, leidt dat er in de praktijk toe dat je al het verkeer moet sniffen.”

Kritiek

De linkse oppositiepartijen PvdA en GroenLinks en de coalitiepartij D66 delen de bezwaren van de providers en Bits of Freedom. Met name de PvdA en GroenLinks uitten forse kritiek op de opstelling van minister Donner.

“De voorstellen betekenen een gigantische uitbreiding van wat er moet worden bewaard”, meent Marijke Vos (GroenLinks). Volgens haar is nog altijd niet aangetoond dat de voordelen van een bewaarplicht opwegen tegen de nadelen, zoals een inbreuk op de privacy en de hoge kosten.

“Deskundigen vragen zich af of het voorstel wel haalbaar is”, aldus Vos. “De internetaanbieders zeggen dat het ten koste van de innovatie gaat. Dat zou dit kabinet, dat voortdurend hamert op het belang van innovatie, zich moeten aantrekken.”

Hartstikke hoog

Ook PvdA-kamerlid Nebahat Albayrak zegt ‘ernstige bezwaren’ tegen de voorstellen te hebben. “De PvdA is bereid om ver te gaan om opsporingsdiensten nieuwe bevoegdheden te geven om terrorisme te bestrijden. Maar we moeten de bevolking geen rad voor ogen draaien. In dit geval is er sprake van een goed doel, maar van de verkeerde middelen”, constateerde Albayrak.

Het PvdA-kamerlid vreest dat internetgebruikers de prijs moeten betalen voor de opslag van verkeersgegevens. “De kosten zijn hartstikke hoog. Uiteindelijk draaien de klanten van de providers daar voor op.”

Ook betwijfelt Albayrak of de bewaarplicht tot de gewenste resultaten leidt. Volgens haar zullen terroristen overstappen op ‘andere technologieën die niet aftapbaar zijn’. Albayrak dringt daarom aan op onderzoek dat de ‘nut en noodzaak’ van een bewaarplicht aantoont.

Brief

VVD-kamerlid Laetitia Griffith is vóór een vergaande bewaarplicht. Wel maakt zij zich zorgen over de kosten voor de providers. Als die te hoog worden, zou de overheid moeten overwegen om de internetaanbieders tegemoet te komen, verklaarde Griffith.

Donner zegde de Tweede Kamer toe een brief een sturen waarin hij meer uitleg zal geven over de bewaarplicht. PvdA, GroenLinks en coalitiepartij D66 willen dat Donner in de tussentijd niet instemt met plannen voor het opslaan van verkeersgegevens. “De minister kan niet overgaan tot besluitvorming totdat die brief er is”, aldus Lousewies van der Laan van D66.

Waarschijnlijk zullen de Europese ministers van Justitie in de eerste helft van volgend jaar een definitief besluit nemen. Eerder hebben de lidstaten van de Europese Unie al bepaald dat ze voor de zomer van 2005 een akkoord over de bewaarplicht willen hebben.