Weinig mensen die op 1 juni hun stem zullen uitbrengen tijdens het referendum over de Europese grondwet, zullen de tekst van het betreffende verdrag daadwerkelijk hebben gelezen.

Stephan Okhuijsen is de uitzondering die de regel bevestigt. Hij heeft de grondwet al wel helemaal doorgelezen. Sterker nog: Okhuijsen doet op twee weblogs verslag van zijn bevindingen.

Paragraaf voor paragraaf spit Okhuijsen de grondwet door en voorziet hij de teksten van commentaar. Zowel op zijn eigen Engelstalige weblog als op het Nederlandse groepsblog Sargasso.nl.

Wc

“Ik merkte dat ik al wel een mening had, maar die eigenlijk nog niet goed kon onderbouwen. Ik kon echter ook niet zo snel wat neutrale informatie vinden. Dus zat er niets anders op dan zelf de grondwet maar te gaan lezen”, licht Okhuijsen zijn monnikenwerk toe.

Dagelijks is Okhuijsen tussen de één en twee uur kwijt aan de grondwet. “Een half uur lezen, een half uur nadenken en een half uur schrijven ongeveer. En dan nog een kwartier voor de vertaling naar het Nederlands.”

Het werk dat Okhuijsen verzet, valt bij veel lezers in de smaak. “Sommige mensen lezen trouw mee iedere dag. Eentje vertelde zelfs dat hij het iedere dag afdrukte en rustig op de wc ging zitten lezen.”

Mensen die zelf eens een stuk in de grondwet willen lezen, raadt Okhuijsen aan om deel II over de grondrechten te lezen. “Dat zijn minder dan twintig pagina’s.”

Inspraak

Okhuijsen geeft toe dat het moeilijk is om een goed oordeel over de grondwet te vellen. Hij is blij met de grondrechten voor Europese burgers, de aandacht voor natuur en milieu en het harmoniseren van het immigratie- en veiligheidsbeleid.

“Het is heel moeilijk bepaalde zaken op juiste waarde te schatten”, vindt Okhuijsen. “Sommige artikelen zien er heel goed uit. Denk bijvoorbeeld aan de aandacht voor duurzaamheid en milieu. Maar gaan die artikelen ook werken of blijken ze alleen maar op papier goed over te komen?”

“Dat geldt ook voor de artikelen die ik minder goed vind, zoals die over de vergaande liberalisering van de economie.” Ook doet de grondwet onvoldoende om het democratisch deficit in Europa te verhelpen, meent Okhuijsen. “Het Europees parlement krijgt weliswaar een beetje meer invloed, maar kan zelf geen voorstellen indienen.”

Een ander belangrijk bezwaar vindt Okhuijsen de manier waarop de grondwet tot stand is gekomen. “De grondwet begint met de tekst dat de grondwet een vertaling van de wensen van het volk van Europa is. En dat terwijl de Europeanen nauwelijks bij de totstandkoming van de grondwet betrokken zijn geweest.”

De nadelen wegen voor Okhuijsen zwaarder. “Ik moet bekennen dat ik nog steeds naar ‘nee’ neig. Het idee van een Europese grondwet staat me overigens wel aan. Maar misschien moet er nog een verbeteringsslag komen waarin de burgers wel inspraak hebben.”