De Eerste en Tweede Kamer overleggen deze week met minister Piet Hein Donner (Justitie) over de Europese plannen om providers te verplichten om allerlei gegevens over het telefoon- en internetverkeer van alle klanten minstens één jaar te bewaren.

Veel Nederlandse internetaanbieders zijn tegen een dergelijke bewaarplicht. Volgens hen kleven er grote bezwaren aan het Europese voorstel. “Het plan belemmert innovatie, schendt de privacy en brengt hoge kosten met zich mee”, schrijven zo’n honderd providers in een open brief die is gepubliceerd op de site Bewaarplicht.nl.

De open brief – een initiatief van internetaanbieders XS4ALL en BIT – is onder meer ondertekend door Planet Internet, Wanadoo en UPC.

De kamerdebatten van deze week bieden het parlement volgens de providers de laatste kans om tegen het voorstel voor de bewaarplicht in het geweer te komen. Later deze week staat een bijeenkomst van de Europese ministers van Justitie en Binnenlandse Zaken op de agenda. Daar wordt mogelijk een definitief besluit over de bewaarplicht genomen.

Vergaarplicht

Hoe de bewaarplicht er precies gaat uitzien, is nog altijd in nevelen gehuld. “De gesprekken hierover worden achter gesloten deuren gevoerd”, zegt Maurice Wessling van de digitale-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BoF). “De meest recente teksten zijn niet openbaar. Zelfs de Tweede Kamer beschikt niet over de actuele stukken.”

De belangrijkste vraag is volgens Wessling of Europa kiest voor een ‘verlengde bewaarplicht’ die geldt voor de gegevens die de internetaanbieders nu al voor hun bedrijfsvoering gebruiken óf voor een ‘vergaarplicht’, waarbij internetaanbieders allerlei extra verkeersgegevens (zoals adressen van bezochte webpagina’s) moeten opslaan.

Dat laatste voorstel is de nachtmerrie van privacyvoorvechters en internetaanbieders, maar ook een ‘verlengde bewaarplicht’ kan slecht uitpakken, meent Wessling. “Bij de verlengde bewaarplicht is het van belang wie bepaalt welke gegevens providers moeten bewaren.”

“Als de providers dat zelf mogen bepalen, kun je je voorstellen dat het gunstig is als ze minder gegevens gaan bewaren. Maar het ligt meer voor de hand dat de overheid een lijstje opstelt. Dan heb je kans dat providers moeten bijhouden naar wie hun klanten mailen.”

Administratieve lasten

Een kamermeerderheid is waarschijnlijk voor het voorstel voor een bewaarplicht. Tegen die achtergrond is het volgens Wessling van groot belang dat de internetaanbieders nu aan de bel trekken.”De kamerleden zijn nog niet allemaal even goed op de hoogte van de mogelijke kosten van een bewaarplicht. Zeker voor een partij als de VVD kan dat soort informatie een belangrijke rol spelen”, meent Wessling.

In hun open brief wijzen de providers er op dat ze in 2002 al ‘enorme investeringen’ hebben moeten doen om hun netwerken aftapbaar te maken. “Hiervan heeft de overheid niets vergoed, ondanks massaal protest. De concurrentiepositie van Nederland en Europa staat hoog op de politieke agenda. Het is daarom een raadsel waarom het bedrijfsleven nu in alle haast en zonder gedegen onderzoek wordt opgezadeld met zeer hoge administratieve lasten.”

De kosten voor providers kunnen enorm zijn, zo waarschuwen de internetaanbieders. ” Een doorsnee breedbandprovider met 100.000 klanten vervoert snel 5,5 Terabyte per dag, dat wil zeggen, 8.500 cd’s per dag.” Providers zullen deze kosten uiteindelijk doorberekenen aan hun klanten.

Onschuldige burgers

De internetaanbieders vinden dat de kamerleden niet met de plannen mogen instemmen voordat de minister met goed onderzoek komt waaruit blijkt dat de bewaarplicht noodzakelijk is. Dat onderzoek ontbreekt nu. “Ondanks toezeggingen aan de Tweede Kamer weigert minister Donner om nieuw onderzoek uit te laten voeren om de noodzakelijkheid te onderbouwen”, schrijven de providers.

Behalve om de kosten maken de internetaanbieders zich ook zorgen om de privacy van hun klanten. “De nu voorgestelde bewaarplicht richt zich niet alleen op daders of verdachten, maar op iedere internetter, verdacht of niet. Er wordt een enorme vergaarbak aan privacygevoelige gegevens gecreëerd. 99% daarvan is afkomstig van onschuldige burgers.”

Ook kan een bewaarplicht ten koste gaan van de innovatie. “Innovatieve nieuwe communicatiediensten kunnen alleen uitgeprobeerd worden als ze op voorhand voldoen aan strenge opsporingseisen ten aanzien van aftapbaarheid en straks aan de bewaarplicht verkeersgegevens. Dat is in volstrekte tegenspraak met het belang dat de overheid zegt te hechten aan innovatieve nieuwe breedbanddiensten voor de ontwikkeling van Nederland als kenniseconomie.”