Op 4 juni mogen we weer naar de stembus om de Nederlandse leden van het Europees parlement te kiezen. De meeste Nederlandse kiezers laten zich bij dergelijke tweederangs verkiezingen leiden door hun mening over wat de politieke partijen in Den Haag doen. Wie bij zijn stemgedrag de Europese verkiezingen rekening wil houden met de opvattingen en plannen van de verschillende politieke partijen, kan terecht bij Trouw en Eén Vandaag.
Trouw heeft in samenwerking met de politicoloog André Krouwel van de Vrije Universiteit en een groot aantal buitenlandse media eenEuropees kieskompas gemaakt. En Eén Vandaag heeft op zijn site de traditionele stemwijzer van het Instituut voor Publiek en Politiek geplaatst. Hoewel er het nodige valt af te dingen op de kwaliteit van dergelijke stemwijzers, zit er één duidelijk voordeel aan: ze helpen kiezers bij het maken van een keuze op onderwerpen.
Dat klinkt normaal maar is voor veel Nederlandse media lang niet vanzelfsprekend. Hoe verschillende partijen denken over Europese onderwerpen blijft vaak een raadsel voor wie de Europese berichtgeving volgt. Neem bijvoorbeeld het volgende stukje dat afgelopen vrijdag in Nrc.next stond:
Langere bescherming van muziekrechten
Zangers en muzikanten krijgen langer royalty’s betaald over hun muziekopnames. Dat besloot het Europees parlement gisteren. Een meerderheid van de parlementariërs stemde voor verlenging van de beschermingstermijn van vijftig naar zeventig jaar – de rechten voor het schrijven en componeren van muziek gelden tot zeventig jaar na iemands dood. Door weerstand van lidstaten en delen van het parlement werd het oorspronkelijke voorstel, de termijn oprekken naar 95 jaar, afgezwakt. Tegenstanders van de verlenging mensen dat het besluit voor het grootste deel ten goede komt aan platenmaatschappijen.
Welke lidstaten en welke (Nederlandse) Europarlementariërs voor en tegen het verlengen van de beschermingstermijn zijn, vermeldt het artikel niet. Jammer voor mensen die een sterke mening hebben over auteursrechten en het standpunt van de Nederlandse Europarlementsleden over deze zaak graag zouden laten meewegen als ze op 4 juni naar de stembus gaan.
Geen incident
Het niet vermelden van de meningen of het stemgedrag van (Nederlandse) Europarlementariërs is allesbehalve een incident. In het artikel dat boven het hierboven geciteerde stuk staat, gebeurt bijvoorbeeld precies hetzelfde. Daar schrijft de krant dat “een ruime meerderheid van het Europarlement” vindt dat er geen belastinggeld mag worden gebruikt om de tekorten bij het pensioenfonds van de Europarlementariërs aan te vullen.
Welke Europarlementariërs tot die ruime meerderheid behoren en wie niet, blijft wederom onvermeld. Toegegeven: wie het nieuws over het pensioenfonds een beetje heeft gevolgd, kan wel raden dat vermoedelijk alle Nederlandse Europarlementariërs tegen hebben gestemd. Met uitzondering van één VVD’er namen zij toch al geen deel aan dit controversiële fonds (en voor het VVD-Europarlementslid was het voorstel om de tekorten van het pensioenfonds aan te zuiveren met belastinggeld reden om eruit te stappen). Maar het kan toch geen kwaad om in één zinnetje even te melden hoe de Nederlandse Europarlementsleden over het gebruik van belastinggeld stemden?
Dat het best ietsje beter kan, bewijst het uitgebreidere artikel dat over dezelfde kwestie in NRC Handelsblad verscheen. Daarin kwamen Europarlementariërs van de PvdA en VVD aan het woord. Ook in het grootste artikel dat afgelopen vrijdag op de pagina Nederland & Europa van Nrc.next verscheen, worden twee Nederlandse Europarlementariërs sprekend opgevoerd. Dorette Corbey (PvdA) en Jules Maaten (VVD) geven hun mening over een plan om de rechten van patiënten in het buitenland te vergroten. Ze stemden verschillend – Corbey onthield zich van stemming, Maaten stemde voor – en leggen uit waarom. Hoe de andere Nederlandse Europarlementariërs stemden, blijft echter wederom een raadsel.
Wie even doorbladert in de krant ziet dat het ook nog écht anders kan. In het verslag over het Kamerdebat over de aankoop van JSF-testtoestellen komen zeven partijen aan bod. Kiezers die de JSF een belangrijk politiek onderwerp vinden, hoeven kortom weinig moeite te doen om zich te laten informeren over de standpunten van de verschillende partijen.
Willekeurige stellingen
De kritiek op de berichtgeving over de Haagse politiek is wel eens dat het wel erg veel gaat over het spel (de positie van een bewindspersoon, de tegenstellingen tussen partijen en tussen oppositie en regering) en wat weinig over de inhoud (welk gevechtsvliegtuig is beter en heeft het leger eigenlijk wel nieuwe vliegtuigen nodig?).
Als die kritiek al terecht is, doet zich bij de verslaggeving over de Europese politiek vaak precies het tegenovergestelde probleem voor. Wat de Nederlandse Europarlementariërs uitspoken (waar stemmen ze voor, waar zijn ze tegen?) blijft maar al te vaak in nevelen gehuld.
Politiek draait om meningsverschillen. Maar langs welke partij- of nationale lijnen die verschillen in het Europees parlement lopen, blijft in de berichtgeving over Europa te vaak onduidelijk. Het gevolg is dat kiezers zich bij het bepalen van hun stem moeten verlaten op dertig tamelijk willekeurige stellingen van een kieswijzer. Of op de verrichtingen van de politieke partijen in Den Haag natuurlijk.
Dit artikel verscheen op De Nieuwe Reporter.