Dat is de uitkomst van een rechtszaak die Maurice Wessling van de digitale-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BoF) had aangespannen tegen de minister van Justitie.

De Amsterdamse rechtbank heeft Justitie wel opdracht gegeven om Wesslings verzoek om informatie opnieuw in behandeling te nemen. Tegelijkertijd stelt de rechter dat Justitie de door Wessling gewenste gegevens waarschijnlijk niet heeft. De rechter laat in het midden of Justitie de vraag om informatie moet doorgeven aan een ander ministerie dat mogelijk wel over de gegevens beschikt.

Wessling begon al in 2001 met een zogeheten WOB-procedure (Wet Openbaarheid van Bestuur) om te achterhalen hoe vaak de Nederlandse politie telefoongesprekken afluistert.

Moeite

Nederland staat bekend als een van de meest fanatieke gebruikers van telefoontaps, maar de precieze omvang van het aantal taps is de laatste jaren onduidelijk. Tot 1993 hield de overheid het aantal telefoontaps bij. Sindsdien worden die aantallen niet meer jaarlijks bekendgemaakt.

Wel is er een brief van het ministerie van Verkeer en Waterstaat met de tapcijfers over 1998. Bovendien heeft de toenmalige minister van Defensie in 2001 in antwoord op vragen van de Tweede Kamer bekendgemaakt hoeveel telefoontaps in 1999 werden uitgevoerd. Zowel in 1998 als in 1999 was er sprake van tienduizend taps per jaar.

Wessling wil dat de overheid ook de cijfers over de rest van de jaren negentig beschikbaar stelt. Volgens de landsadvocaat zijn die cijfers echter alleen met veel moeite te achterhalen. “Je zou de aftapbevelen moeten gaan tellen. En de WOB verplicht de overheid niet om gegevens uit een onbegrensde hoeveelheid documenten te destilleren”, stelde hij in november vorig jaar.

Rekening

Wessling meent dat het ook op een andere manier mogelijk moet zijn om het aantal telefoontaps te achterhalen. “Telecombedrijven die een tapbevel moeten uitvoeren, sturen daarvoor een rekening naar de overheid. Alleen al uit het bedrag dat de overheid jaarlijks voor het uitvoeren van al die tapbevelen betaalt, zou je kunnen afleiden hoeveel telefoontaps er zijn. In de uitspraak gaat de rechtbank daar helaas niet op in.”

Volgens Wessling traineert de overheid zijn pogingen om informatie te vergaren over het aantal taps in Nederland. “Steeds wordt er gezegd dat de gevraagde informatie niet beschikbaar is. Maar als ik dan wijs op plaatsen waar wel tapcijfers kunnen worden gevonden, bijvoorbeeld over 1998 en 1999, dan krijg ik daar nauwelijks een reactie op. Waar moet je banger voor zijn: voor een overheid die aftapt of een overheid die niet weet hoeveel er wordt afgetapt?”