Hans Laroes is de hoofdredacteur van NOS Nieuws, de organisatie die verantwoordelijk is voor een groot deel van de nieuwsvoorziening van de publieke omroep (waaronder het NOS Journaal). Volgens hem beschikken kinderen al over de nodige kennis van de media. “Ze weten dat er een verschil bestaat tussen RTL Boulevard en het NOS Journaal. Ze snappen dat je het ene programma misschien wat minder serieus moet nemen dan het andere.”

Hoe belangrijk zijn jongeren voor NOS Nieuws?

Hans Laroes: “Voor de NOS zijn alle inwoners van Nederland belangrijk. Dat geldt dan natuurlijk ook voor kinderen en jongeren. Dat zijn immers de nieuwsconsumenten van de toekomst. Medewerkers van NOS Nieuws gaan af en toe ook langs bij scholen om workshops te geven over nieuws. Ze leggen uit hoe het nieuws wordt gemaakt. De reacties daarop zijn heel positief. Zo hebben we een project gedaan met een zwarte school in Rotterdam. Leerlingen daar waren blij dat we de moeite namen om hen uitleg te geven en naar hen te luisteren. Ze hadden nooit gedacht dat ze belangrijk genoeg waren voor het NOS Journaal.”

Hoe blijkt het belang van jongeren in de nieuwsvoorziening van de NOS?

“We maken natuurlijk al sinds 1981 het Jeugdjournaal. Op internet hebben we sinds enkele jaren NOS Headlines: een site die is gericht op leerlingen van de middelbare school. NOS Headlines verzorgt ook de nieuwsuitzendingen op 3FM. Als je jongeren probeert te bereiken, moet je zorgen dat je authentiek bent. Als je dat niet bent en te veel op je hurken gaat zitten, prikken ze daar zo doorheen.”

Hoe is het gesteld met de kennis die kinderen hebben over het nieuws?

“Kinderen hebben vaak goed door hoe een en ander werkt. Ze weten dat er een verschil bestaat tussen RTL Boulevard en het NOS Journaal. Ze snappen dat je het ene programma misschien wat minder serieus moet nemen dan het andere. Het zou ook nooit worden gepikt als Beau van Erven Dorens opeens het 8 Uur Nieuws zou presenteren. Jongeren willen gewoon dat Philip Freriks daar om acht uur zit.”

Wat zou het onderwijs kinderen nog moeten bijbrengen over de werking van het nieuws?

“Wat je bij het bekijken van het nieuws altijd in het achterhoofd moet houden, is dat er allerlei belangen achter zitten. Politici, bedrijven en organisaties willen er zo gunstig mogelijk vanaf komen. Je ziet de laatste jaren bijvoorbeeld een toename van spin doctors, mensen die proberen een draai aan een nieuwsgebeurtenis te geven zodat dat gunstig is voor bijvoorbeeld een minister. Het is natuurlijk de taak van de media om daar alert op te zijn, maar ook kijkers moeten daar bij stilstaan.”

Soms blijf je als kijker achter met de vraag: hoe zit het nou? Neem bijvoorbeeld het debat over Fitna. De regering beweerde dat Geert Wilders al van tevoren had verteld wat hij zo ongeveer in die film zou doen. Wilders ontkende dat. Moeten jullie dan niet achterhalen wat de waarheid is?

“Het probleem bij die zaak is dat alleen de mensen die bij het gesprek over die film aanwezig zijn geweest, kunnen vertellen wat daar is gezegd. Als zij tegengestelde lezingen hebben over wat er is besproken, kunnen wij alleen verslag doen van die verschillende meningen. Wij kunnen nooit helemaal met zekerheid zeggen hoe het is gegaan. Wat we wel kunnen, is er op wijzen dat de gevolgen voor de regering veel verstrekkender zijn als ze liegen dan als Wilders dat doet.”

Internet is de afgelopen jaren steeds belangrijker geworden voor de NOS. Waren alle redacteuren daar wel even enthousiast over?

“Er bestaat natuurlijk altijd weerstand, maar de meeste medewerkers zien wel dat internet een toegenomen rol speelt. Als je laat zien wat de voordelen zijn van multimediaal werken, gaan de meeste mensen overstag.”

Wat doen jullie nu op internet wat vijf jaar geleden nog niet gebeurde?

“We hebben de afgelopen tijd een flink aantal vernieuwende zaken gedaan. Zo was het tijdens de Olympische Spelen mogelijk om online via een groot aantal kanalen zelf te bepalen welke sport je wilde zien. Dat past heel goed bij deze tijd: mensen kunnen daardoor zelf kiezen waarnaar ze willen kijken. En tijdens de Amstel Gold Race konden internetkijkers zelf besluiten welke camera ze volgden. De NOS heeft het imago dat we betrouwbaar zijn, maar misschien een beetje stoffig. Innovatieve projecten zoals die bij sportevenementen moeten ons helpen om dat laatste vooroordeel kwijt te raken, maar niet zonder dat we onze betrouwbaarheid verliezen.”

Staat die betrouwbaarheid niet onder druk doordat het nieuws tegenwoordig zo snel gaat? Je kunt niet meer wachten tot het 8 Uur Journaal, maar moet een nieuwsbericht direct online zetten.

“Dat mag zo zijn, maar betrouwbaarheid blijft voor ons erg belangrijk. We gaan onze journalistieke principes niet ondergeschikt maken aan de wens om het nieuws altijd meteen te brengen. We willen de feiten goed kunnen checken. Mensen moeten ervan uit kunnen gaan dat het klopt wat wij melden. Dan komt een bericht maar wat later online dan bij de concurrentie.”

Toch gaat er wel eens wat mis. In 2006 meldde Teletekst dat de burgemeester van Utrecht, Annie Brouwer, zou zijn overleden. Dat bleek niet te kloppen. Dan deugde er toch iets niet aan de manier waarop het nieuws wordt gecontroleerd?

“In dat geval was er sprake van een menselijke fout. We hebben procedures om dergelijke fouten te voorkomen, maar die waren in dit geval niet gevolgd. Zo’n misser kun je nooit helemaal uitbannen, al doen we er wel alles aan om dat wel te doen.”

Buitenlandse nieuwszenders zoals CNN en de BBC maken veel gebruik van video- en fotomateriaal van kijkers. Is dat ook iets waar de NOS naar kijkt?

“Foto’s en video’s van de kijkers zijn zeker welkom. Maar ook hierbij geldt dat betrouwbaarheid voorop staat. Als we dergelijk materiaal binnenkrijgen, zullen we altijd bij de bron controleren hoe het tot stand is gekomen.”

Dit artikel maakte onderdeel uit van een op jongeren gericht project over mediawijsheid van Mijn Kind Online.