“Brinkhorst voelt zich niet verplicht om zijn ‘ja’-stem aan te passen in een onthouding”, aldus Joop Nijssen, woordvoerder van de Nederlandse EU-vertegenwoordiging in Brussel, tegenover de International Herald Tribune (IHT).

Begin deze maand stemde een meerderheid van de Tweede Kamer voor een motie waarin Brinkhorst wordt opgeroepen om het voorstel voor Europese softwarepatenten niet langer te steunen.

Volgens een woordvoerster van het ministerie van Economische Zaken zal de Nederlandse regering de motie ‘gewoon uitvoeren’. “Hoe dat vorm zal krijgen, is nog onduidelijk. We kijken nu hoe we invulling aan die motie kunnen geven.”

Gezichtsverlies

Als het aan Tweede-Kamerlid Arda Gerkens van de SP ligt, moet staatssecretaris Karien van Gennip een brief sturen naar de Europese ministers die in mei bij de stemming over softwarepatenten aanwezig waren. In de brief moet komen te staan dat Nederland zijn steun intrekt, zo zegt zij tegen de IHT.

Deze interpretatie wordt gedeeld door de opsteller van de motie, PvdA-kamerlid Martijn van Dam. “De Nederlandse regering moet de andere EU-landen laten weten dat de Tweede Kamer de minister heeft teruggefloten.” De uitspraken van de Nederlandse EU-vertegenwoordiging in Brussel beschouwt hij als een poging om ‘verder gezichtsverlies te voorkomen’.

“GroenLinks, de SP en wij hadden natuurlijk graag gezien dat de Nederlandse regering een herstemming had moeten aanvragen”, zegt de PvdA’er. “Daar was echter geen meerderheid voor in de Tweede Kamer. De regeringspartijen CDA, VVD en D66 wilden niet dat de staatssecretaris een gek figuur zou slaan.”

Europees Parlement

Dat Brinkhorst zijn eerder uitgebrachte stem in de raad van ministers niet intrekt, betekent allerminst dat alles verloren is voor de tegenstanders van softwarepatenten. De Nederlandse regering moet namelijk nog een keer een oordeel geven over de Europese richtlijn. Dat gebeurt nadat het Europees parlement zich in het najaar bij de zogeheten tweede lezing nog een keer buigt over de voorstellen.

Hoe de Nederlandse regering bij die gelegenheid gaat stemmen, valt nog niet met zekerheid te zeggen. Als het aan de Tweede Kamer ligt, spreekt Brinkhorst bij de volgende keer in ieder geval niet zijn steun uit voor softwarepatenten. Dat staat immers in de motie van Van Dam, die wordt gesteund door alle partijen behalve de VVD.

Veel is echter afhankelijk van het standpunt van het nieuwe Europees Parlement. Het Europarlement besloot eind 2003 tegen de mogelijkheid van softwarepatenten te stemmen. Dat gebeurde na een uitgebreide lobby van de tegenstanders van softwarepatenten. Sindsdien zijn er echter verkiezingen geweest en zijn er tien nieuwe landen lid geworden van de Europese Unie. Hoe al die nieuwe Europarlementariërs gaan stemmen, is nog onduidelijk.

Amazon

De voor- en tegenstanders van softwarepatenten zullen de komende maanden veel moeite moeten doen om het nieuwe Europees Parlement te overtuigen van hun gelijk.

Volgens de tegenstanders van softwareoctrooien zijn patenten slecht voor de innovatie. Softwarepatenten zouden vooral grote bedrijven bevoordelen. Zij vrezen voor ‘Amerikaanse toestanden’. In de Verenigde Staten vragen bedrijven op de meest triviale software-ideeën een octrooi aan, zo luidt de kritiek. Berucht is het ‘one click’-patent van Amazon, waarmee mensen met één muisklik een product kunnen kopen.

De voorstanders van softwarepatenten, met name grote bedrijven, menen dat softwarepatenten juist goed zijn voor de innovatie. Vorig jaar waarschuwden de directies van Nokia, Philips, Siemens, Ericsson en Alcatel dat een groot deel van hun onderzoek en ontwikkeling waardeloos wordt, als ze geen patent op software kunnen aanvragen.