De rechtbank oordeelde donderdag dat ‘niet wettig en overtuigend’ kon worden vastgesteld dat de dertien West-Afrikaanse verdachten zich schuldig hadden gemaakt aan oplichting. Dat de verdachten werden aangetroffen in woningen van waaruit spam werd verstuurd, was onvoldoende bewijs, zo oordeelde de rechtbank.

De zaak tegen een veertiende verdachte is aangehouden. Een vijftiende zaak werd nietig verklaard, aldus een woordvoerster van de Amsterdamse rechtbank.

De vrijspraken zijn een tegenvaller voor de Amsterdamse politie en het openbaar ministerie (OM). De officier van justitie had straffen van zes tot vijftien maanden geëist tegen de verdachten.

“Het is een schamele oogst”, erkent Robert Meulenbroek, voorlichter van het Amsterdamse parket van het OM. “Je kunt wel zeggen dat dit een tegenvaller is.” Of het OM in hoger beroep gaat, kan hij nog niet zeggen. “De officier moest eerst de vonnissen nog bestuderen.”

50.000 euro

In januari arresteerde de Amsterdamse politie 52 personen die werden verdacht van betrokkenheid bij Nigeriaanse e-mailfraude. De politie doorzocht bij de actie 23 woningen en nam ongeveer 50.000 euro cash, computerapparatuur en vervalste (reis)documenten in beslag.

De meeste arrestanten hoefden begin juli niet voor de rechter te verschijnen. “Een groot deel van de arrestanten is door de vreemdelingenpolitie het land uitgezet”, zegt Meulenbroek. “Een aantal is niet vervolgd en een deel is voor de politierechter gebracht wegens kleinere vergrijpen.”

Op het moment van de rechtszaak zat nog maar één van de arrestanten in de gevangenis. Hij was één van de twee aanwezige verdachten bij de rechtszaak. De overige dertien verdachten ontbraken. “De rechter-commissaris heeft bij de andere verdachten geoordeeld dat de tenlastelegging niet zwaar genoeg was om hen gedetineerd te houden”, aldus Meulenbroek.

UPC

De rechtszaak spitste zich vooral toe op het misbruik van de diensten van UPC. De oplichtersbende verstuurde op grote schaal oplichtersmailtjes via internetaanbieder Chello. Uit een inventarisatie van WebWereld in juli 2003 bleek al dat bijna alle spam waarin het woord ‘Netherlands’ voorkwam, afkomstig was van Chello/A2000.

De oplichters proberen via dergelijke e-mails mensen te interesseren voor op het oog zeer lucratieve deals. Daarbij doen de spammers zich bijvoorbeeld voor als een hooggeplaatst persoon of een familielid van zo iemand. Mensen die op de voorstellen ingaan, komen doorgaans van een koude kermis thuis. Zij betalen duizenden euro’s zonder dat ze daarvoor iets terugkrijgen.

Volgens UPC maakten de oplichters gebruik van illegaal verkregen modems. De betreffende apparaten zouden eigenlijk in het magazijn van de provider hebben moeten staan. In plaats daarvan werden ze gebruikt om spam te versturen – soms wel tientallen miljoenen berichten per dag.

Hoewel de vervolging van de vermeende bendeleden tot nu toe zonder succes is gebleven, lijkt de hoeveelheid uit Nederland afkomstige oplichtersspam sinds de politieactie in januari wel flink te zijn afgenomen.

Chemicaliën

Het was overigens niet voor het eerst dat de Nederlandse politie in actie kwam tegen (vermeende) e-mailoplichters. Begin vorig jaar stond in Amsterdam ook al eens een West-Afrikaanse oplichtersbende terecht.

Destijds had het OM meer succes. De leider van de bende werd veroordeeld tot vierenhalf jaar gevangenisstraf. De bende kon onder meer worden veroordeeld door de getuigenis van een Zwitserse hoogleraar die in totaal 482.000 dollar aan de zwendelaars had betaald.

Het geld zou volgens de oplichters onder meer nodig zijn geweest voor het openen van bankrekeningen en de aanschaf van chemicaliën waarmee dollarbiljetten ‘schoongemaakt’ moesten worden.