Wie dagelijks tientallen spam-berichten moet weggooien, zou het misschien niet zeggen, maar Nederland is een van de succesvolste spambestrijders van de wereld.
Nergens in Europa zijn zo veel spammers beboet als in Nederland. De OPTA, de organisatie die in Nederland toezicht houdt op de naleving van het spamverbod, heeft in drie jaar tijd voor 276.500 euro aan boetes uitgedeeld. Van over de hele wereld komen spambestrijders bestuderen hoe de Nederlandse toezichthouder het aanpakt.
‘Belgen, Bulgaren, Portugezen, Japanners: allemaal komen ze kijken hoe we het doen’, vertelt Daan Molenaar, hoofd internetveiligheid bij de OPTA. Hoewel in andere Europese landen precies dezelfde spamwetgeving geldt als in Nederland, wordt er elders nauwelijks opgetreden. ‘Er zijn maar een paar landen die ook actief zijn’, zegt Molenaar. Ze zijn op de vingers van een hand te tellen. ‘Spanje, Denemarken, Estland en Litouwen. Langzaam maar zeker komt er ook in andere landen wel wat op gang, maar het is allemaal nog niet om over naar huis te schrijven.’
De OPTA daarentegen heeft al enkele spectaculaire zaken opgelost. Zo gaf de toezichthouder vorig jaar een boete van 55.000 euro aan een man die het hele land doorkruiste in een poging de OPTA te slim af te zijn. Molenaar: ‘De spam werd verstuurd vanaf verschillende bedrijfslocaties. Toen we daar poolshoogte gingen nemen, bleek dat op al die plaatsen onbeveiligde draadloze internetverbindingen waren.’ De spammer maakte daar gebruik van in de hoop dat hij niet zou worden ontdekt. De moeite bleek tevergeefs: omdat de man reclame maakte voor zijn eigen bedrijf, kon de OPTA hem toch achterhalen.
Het werk van de tien medewerkers internetveiligheid van de OPTA werpt zijn vruchten af. Sinds de inwerkingtreding van het spamverbod in mei 2004 is de hoeveelheid Nederlandstalige spam flink afgenomen. De Eurocommissaris voor de Informatiemaatschappij, Viviane Reding, heeft de Nederlandse spamaanpak herhaaldelijk geprezen. ‘De Nederlandse autoriteiten zijn erin geslaagd de uit eigen land afkomstige spam met 85 procent terug te dringen’, zei zij eind 2006. Als consumenten nog Nederlandstalige spamberichten ontvangen, dan betreft het vrijwel altijd e-mails die uit het buitenland komen.
‘De meeste klachten krijgen we over spam voor casino’s’, aldus Molenaar. ‘We hebben die berichten weten te herleiden tot een Cypriotische bv die wordt bestuurd door een stel Russen.’ Aangezien spam voor de Russische autoriteiten geen prioriteit heeft, zijn de verzenders nog niet aangepakt. In andere landen heeft de OPTA meer succes. De Nieuw-Zeelandse politie kon vorig jaar dankzij informatie van de OPTA een zogeheten ‘botnet-beheerder’ in de kraag grijpen. De Nieuw-Zeelandse tiener had 1,3 miljoen pc’s (een botnet) in zijn macht. De pc’s waren geïnfecteerd met een computervirus dat een achterdeurtje openzette voor de 18-jarige Nieuw-Zeelander. Die kon de gekaapte computers vervolgens verhuren aan spammers en andere cybercriminelen.
De eigenaars van geïnfecteerde pc’s hebben vaak niet door dat zij ongemerkt grote hoeveelheden recla-memails versturen. Volgens Molenaar ligt hier een belangrijke taak voor internetaanbieders. ‘Die moeten meer doen om de bronnen van onveiligheid in hun eigen netwerk aan te pakken. We hopen eigenlijk dat ze dat vrijwillig doen, maar als dat niet gebeurt, moet er wetgeving komen.’
Dit artikel verscheen in dagblad De Pers.