Politie en justitie krijgen een belangrijke stem in het landelijk centrum voor Notice and Take Down (NTD). Minister Piet Hein Donner (Justitie) wil een dergelijk centrum oprichten om onrechtmatige zaken op internet te bestrijden. Het NTD-centrum geeft providers een dwingend advies over het verwijderen van onrechtmatig materiaal.

De rol van politie en justitie binnen het NTD-centrum blijkt uit een vertrouwelijk onderzoek uit augustus 2004. De digitale-burgerrechtenorganisatie Bits of Freedom (BoF) heeft een kopie in handen gekregen van het onderzoek (pdf) dat is uitgevoerd in opdracht van het ministerie van Justitie en de inmiddels opgeheven brancheorganisatie van internetaanbieders NLIP.

Doordat politie en justitie een belangrijke vinger in de pap krijgen bij het NTD-centrum is het ook mogelijk dat zij strafbaar materiaal online laten staan als dat voor opsporings- of inlichtingendoeleinden gewenst is. BoF vreest dat het NTD-centrum door dergelijke belangen van politie en justitie niet meer onafhankelijk kan oordelen over het verwijderen van potentieel strafbaar materiaal.

“Het idee achter het opzetten van een NTD-systeem is dat daarmee de rechters worden ontlast: je hoeft niet meer voor elk conflict naar de rechter”, legt Maurice Wessling van BoF uit. “Maar nu gaan politie en justitie gewoon op de stoel van de rechter zitten.”

Geen overleg

Het NTD-systeem komt in de plaats van de huidige situatie waarbij de providers doorgaans op basis van klachten bepalen welk materiaal van hun klanten online mag blijven staan en wat niet. Ook dat systeem is verre van ideaal, meent Wessling. Providers blijken vaak niet goed te kunnen oordelen of online materiaal al dan niet onrechtmatig is.

De providers zien weinig in de plannen van Donner voor het NTD-centrum. Het Internet Service Provider Overleg (ISPO) wil eerst duidelijkheid over zaken als onafhankelijke toetsing en de aansprakelijkheid van providers. Die duidelijkheid is er nu niet. “Donner wil alle kwesties ‘werkenderwijs’ oplossen waarbij de ervaringen met de bestrijding van terroristische uitingen maatgevend zijn”, stelt BoF.

“Donner laat de providers links liggen”, aldus Wessling. “Er is geen overleg geweest.” Wessling vindt het vreemd dat Justitie het onderzoek van augustus vorig jaar nooit openbaar gemaakt. “Zoveel spectaculairs staat daar niet in. Het is vreemd dat veel providers dit niet hebben gezien.”

Het NTD-systeem moet op 1 januari 2006 van start gaan. De eerste prioriteit is de bestrijding van haatzaaiende en terroristische uitingen.