De Nederlandse filmindustrie stuurde deze week een ‘brandbrief‘ naar de Tweede Kamer. De strekking: Nederland moet meer doen tegen piraterij. Zo pleit de industrie onder meer voor een verbod op het downloaden van films. “Tegen ongebreidelde diefstal is niet op te werken”, aldus de opstellers van de brief die daarmee een voorschot namen op het Kamerdebat van woensdagmiddag.

“In het belang van een gezonde filmindustrie en dus uiteindelijk in het belang van het publiek dringt de Nederlandse filmindustrie er met klem op aan om na jaren debatteren eindelijk maatregelen te nemen en roept de Tweede Kamer op de staatssecretaris te steunen in zijn aanpak om piraterij te bestrijden.”

Het lijkt op het eerste gezicht een standaard-brandbrief om onze volksvertegenwoordigers op te roepen tot actie. Toch staan er een paar opvallende zaken in. En minstens zo belangrijk: er staat iets heel belangrijks niet in.

Bioscoopexploitanten

Wat valt er allemaal op aan de brief? Om te beginnen de ondertekenaars. Als eerste staat daar voormalig Justitie-minister Winnie Sorgdrager genoemd. Zij is sinds kort voorzitter van de Nederlandse Vereniging van Bioscoopexploitanten.

Dat roept meteen een vraag op: waarom maken de bioscoopexploitanten zich eigenlijk zo druk over de ‘ongebreidelde diefstal’ van films via internet? Het bezoek aan de Nederlandse bioscopen is de laatste jaren juist flink gestegen.

In 2010 werden er 28,1 miljoen bioscoopkaartjes verkocht. Tien jaar eerder, in 2000, bleef de teller nog steken op 21,5 miljoen verkochte kaartjes. Samenvattend: in het decennium dat Nederland massaal aan de breedband ging, steeg het bioscoopbezoek met meer dan 30 procent. De omzet ging nog harder omhoog, onder meer omdat we nu extra moeten betalen voor 3D-films waar de meeste bioscoopbezoekers nooit om hebben gevraagd.

Strikt vertrouwelijk

Dat het bioscoopbezoek ondanks de ‘ongebreidelde diefstal’ op internet is toegenomen, is minder gek dan het lijkt. Het downloaden van films concurreert nauwelijks met bioscoopbezoek. Het downloaden van films vormt vooral een bedreiging voor de videotheek en de dvd-verkoop. Net als bij een gehuurde of gekochte dvd kijk je een gedownloade film thuis. Naar de bioscoop gaan is een uitje – onvergelijkbaar met thuis op de bank zitten.

De bioscopen hebben bovendien weinig redenen om zich zorgen te maken over de toekomst. Juist onder de nieuwe generatie blijkt bioscoopbezoek een populair tijdverdrijf. “Als we naar de leeftijd van de bioscoopbezoekers kijken, dan zitten er in de leeftijdscategorie 16 tot en met 23 jaar relatief de meeste frequente bioscoopbezoekers”, zo valt te lezen in de Bioscoopmonitor 2010/2011.

Dat is een onderzoek dat mede is uitgevoerd in opdracht van de bioscoopexploitanten, dus je zou zeggen dat ook Sorgdrager hiervan op de hoogte moet zijn. (Curieuze zin trouwens op pagina 1 van dit onderzoek: “De in dit document vermelde gegevens zijn strikt vertrouwelijk. Publicatie en inzage aan derden, geheel of gedeeltelijk, is zonder toestemming van de Stichting Filmonderzoek niet toegestaan.” Misschien een ideetje om het dan niet online te zetten? Of zegt dit gewoon iets over de gebrekkige internetkennis van de Nederlandse filmindustrie?)

Downloadverbod

Tweede opvallende punt uit de brandbrief. De opstellers pleiten ervoor om het downloaden van films in Nederland strafbaar te stellen. Tegelijkertijd staat er in de brief: “De filmindustrie bepleit geen jacht op de individuele consument.”

Het lijkt me van tweeën één. Of je bent voor een downloadverbod en vindt dat dat moet worden gehandhaafd. Of je bent tegen de jacht op de individuele consument en trekt daaruit de conclusie dat een downloadverbod ook nergens op slaat. Met symboolwetgeving schiet niemand wat op.

Het zou natuurlijk kunnen dat de Nederlandse filmindustrie stiekem toch de mogelijkheid wil benutten om ‘de individuele consument’ aan te pakken als het downloadverbod eenmaal in wetgeving is omgezet. Nergens voor nodig. De bestaande wetgeving biedt daarvoor al voldoende aanknopingspunten. Wie films downloadt, biedt ze vrijwel altijd ook weer aan. En dat mag ook nu al niet.

Achterstevoren lezen

Tot slot een onderwerp dat de opstellers van de brandbrief angstvallig vermijden: hoe zit het met het legale alternatief? Ik heb de brief van de Nederlandse filmindustrie verscheidene malen gelezen (ook achterstevoren om te kijken of er misschien nog een geheime boodschap in zat), maar er wordt met geen woord over gerept. Wel een obligate zin over ‘het toenemende belang van het internet’, maar dan niets melden over wat de filmindustrie daar zelf mee doet.

En dat is precies waar de schoen wringt. Pathé is deze week weliswaar begonnen met online filmverhuur, maar ook hier is het aanbod is nog beperkt – net zoals bij de meeste, al langer bestaande aanbieders in Nederland. En dat terwijl internet nu juist de mogelijkheid biedt voor het aanbieden van oneindige hoeveelheden films.

De filmindustrie lijkt, kortom, dezelfde fout te maken als de muziekindustrie. Jarenlang steen en been klagen over consumenten die zich schuldig maken aan ‘ongebreidelde diefstal’, maar ondertussen te lui zijn om met een goed legaal alternatief op de proppen te komen.

Meer indruk

Begrijp me goed, ik vind dat filmmakers recht hebben op een vergoeding van de mensen die hun werk bekijken. En ik ben ook niet van de school die denkt dat de entertainmentindustrie geen schade lijdt door het voor handen zijn van een gratis en illegaal aanbod.

Sinds mp3’s gemeengoed werden, is de omzet van platenmaatschappijen in tien jaar tijd gehalveerd. Tal van muziekwinkels hebben de afgelopen jaren hun deuren moeten sluiten. Hetzelfde geldt voor videotheken. De reden daarvoor is niet alleen dat je de films (en muziek) via internet gratis naar binnen trekt, maar ook dat het aanbod online zoveel groter is.

Het is 2011, mensen, niet 2001. Zorg ervoor dat de ‘individuele consument’ die zich nu te buiten gaat aan ‘ongebreidelde diefstal’ van films, een goed legaal alternatief krijgt. Dan maakt een brandbrief over de penibele situatie waarin de Nederlandse filmindustrie zich bevindt, meteen een stuk meer indruk.