Het is de angst van nogal wat ouders met jonge kinderen die vingervlug over het internet razen: dat ze stuiten op porno of geweld. Daar valt wat tegen te doen. Al enige jaren zijn er filterprogramma’s in de handel. Die blokkeren ranzige sites of witten vieze woorden uit een tekst.

Maar alle ‘digitale kindermeisjes’ die tot nu toe in omloop zijn, voldoen niet, vindt de Europese Commissie. Volgens twee onderzoeken die ze volgende week openbaar maakt, zijn alle programm’s toegesneden op de Amerikaanse markt. De Amerikaanse filterprogramma’s werken te grof, vonden de onderzoekers. Zij werken aan de hand van steekwoorden. Wie het woord ‘borst’ laat wegzuiveren, schermt een sekspagina af, maar ook recepten voor eendenborst. In beginsel zou ook de website van het ministerie van volksgezondheid niet meer te bereiken zijn, omdat Els Borst daar minister is en op de website natuurlijk vermeld staat.

Nogal wat Amerikaanse filters hebben bovendien een slechte reputatie. Zij blokkeren alles wat met homoseksualiteit te maken heeft, inclusief websites met aids-voorlichting. Voor sommige zijn de halve wereldliteratuur, voor zover die op het internet staat, en de Bijbel taboe. Kain sloeg Abel immers wel de hersens in. Probleem is verder dat de filters vooral in het Amerikaans-Engels bestaan. Goede Spaanse, Griekse of Nederlandse programma’s zijn er nog niet. Ze missen de finesses.

In Nederland zijn wel twee internetaanbieders die bezorgde ouders het filterwerk uit handen nemen: Solcon uit Dronten en FilterNet van de EO. Zij maken echter ook gebruik van een Amerikaans filterprogramma: X-Stop. X-Stop is omstreden omdat het ook pagina’s met informatie over borstkanker, aids en feminisme blokkeert. Voor Nederland hebben Solcon en FilterNet het programma aangepast. Zo filtert het programma ook op Nederlandse ‘schuttingtaal’. Bovendien kunnen abonnees pagina’s voordragen voor de ‘zwarte lijst’.

Peter van der Vlies van Solcon vindt niet dat dit ten koste gaat van de vrijheid van meningsuiting. ‘Vrijheid van meningsuiting werkt natuurlijk twee kanten op. Ik heb ook het recht om iets niet te zien. Bovendien hebben onze abonnees de mogelijkheid om de filters uit te zetten. Bij de EO hebben klanten die keuze niet, maar dat vinden wij te ver gaan.’

Om de nadelen van Amerikaanse filters te ondervangen wil de Europese Commissie snel filters voor de lidstaten, die in hun eigen taal zijn opgezet en waarin ouders eenvoudiger zelf hun grenzen aan kunnen geven. Om het ontwerp daarvan te stimuleren, zal de Commissie bedrijven die deze willen gaan ontwerpen subsidie geven. Er wordt nu al met Commissiegeld gewerkt aan een Europees prototype.

Dit artikel verscheen in Trouw. Ik schreef het samen met Frank Kools.